رابطه ادیپونکتین با مقاومت به انسولین و چاقی در سنذرم تخمدان پلی کیستیک

امروزه چاقی به عنوان یکی از مشکلات بشر مدرن مورد توجه بسیار قرار گرفته است . ماشینی شدن زندگی وکمی تحرک و کمبود وقت که موجب روی آوردن به استفاده از fast food ها شده موجب افزایش وزن گردیده است . چاقی و ارتباط تنگاتنگی که با بیماریهایی از قبیل دیابت و سندرم متابولیک (سندرمی که بیمار همزمان دچار پرفشاری خون و افزایش تری گلیسرید وکلسترول hdl پایین و هیپرانسولینمی می شود ) و بیماریهای قلبی و عروقی و سایربیماریها از قبیل سندرم تخمدان پلی کیستیک دارد امروزه به عنوان یکی از بحثهای مطرح در پژوهشها مورد مطالعه قرار می گیرد . سندرم تخمدان پلی کیستیک شایعترین اختلال اندوکرین در زنان درسنین تولید مثل می باشد که حدود 10-5% از خانمها درگیر آن می باشند . ( 1 ) تقریبا در 44% از این افراد چاقی دیده می شود . این بیماری با اختلالات مرکزی چربی و هیپرانسولینمی و پرفشاری خون که همه نتیجه چاقی است مواجه هستند . ( 2 ) علائم بالینی وتظاهرات سندرم pcos بصورت اختلالات قاعدگی ( الیگومنوره – منومتروراژی - آمنوره ) هیپراندروژنیسم شامل هیرسوتیسم ( رویش موی زائد بصورت مردانه ) آکنه و ریزش موی سر با الگوی مردانه دیده می شود . ( 4، 3 ) سندرم pcos به دلیل شباهت بالینی با سایر اختلالات اندوکرینی اغلب به درستی تشخیص داده نشده ویا اصلا مورد شناسایی واقع نمی شود . ( 1 ) در بررسی های انجام شده بیشترین علت اختلالات قاعدگی در نوجوانان مثل الیگومنوره که حدود دو سال بعد از منارک ادامه داشته باشد سندرم pcos می باشد . ( 7، 6، 5 ) اگرچه مشکلات سندرم درابتدای نوجوانی بصورت اختلالات ظاهری دیده می شود اما این مشکلات در سن تولیدمثل به صورت ناباروری هم گسترش یافته و در صورت عدم درمان مناسب این افراد در معرض مشکلات متعدد سلامتی هستند . ( 8، 4، 3 ) مقاومت به انسولین یکی از عوامل زمینه ساز سندرم pcos است و خانمهای مبتلا در معرض خطر بالایی از دیابت تیپ 2 وبیماریهای قلبی و هیپرتانسیون و سرطانهای پستان و اندومتر در سالهای بعدی زندگی هستند . ( 8، 4، 3 ) از علائم مقاومت به انسولین وجود چاقی مرکزی است ( در خانمها دور کمر بیش از cm 88 و در آقایان دور کمر بیش از cm 102 در نظر گرفته می شود ) . ( 8، 4، 3 ) موارد ذکر شده موجب تمرکز روی عملکرد بافت چربی و ارتباط آن با ایجاد و تشدید آثار سندرم pcos در خانمها به دلیل اهمیت آن شد . ( 2 ) امروزه بافت چربی به عنوان یک غده فعال که پروتئین هایی از قبیل لپتین و ادیپسین و پروپردین و فاکتور تومور نکروزی tnf ? ، rbp4 ، il6 و adiponectin را تولید می کند حائز اهمیت فراوان بالینی وپژوهشی است . در این تحقیق ما روی رابطه ادیپونکتین با مقاومت انسولین و pcos در زنان مبتلا به pcos وگروه شاهد متمرکز شدیم . ادیپونکتین پروتئینی با 244 اسیدآمینه و وزن مولکولی 30 کیلو دالتون می باشد که محل ژن آن روی کرموزوم 3p27 نزدیک به محلی است که از نظر ژنتیکی مستعد به دیابت نوع 2 و چاقی است . ( 10، 9 ) در ادیپونکتین چهار ناحیه مجزا قابل روئیت است : ناحیه اول توالی سیگنالی است که هدف هورمون را برای ترشح به خارج سلول معین می کند . دومین ناحیه بخش کوتاهی است که بین گونه های مختلف متنوع می باشد. ناحیه سوم با 65 اسیدآمینه تشابه ساختمانی به پروتئین کلاژن دارد . آخرین ناحیه یک domain کروی است . بررسی ها نشان داده که این ژن تشابه زیادی به اجزای فاکتورهای 1q دارد اگرچه بعد از مشخص شدن ساختمان سه بعدی ناحیه گلوبو لار دیدند که تشابه چشمگیری به tnf ? وجود دارد .(10) ادیپونکتین منحصرا از بافت چربی درونی ترشح شده وسپس وارد جریان گردش خون می شود مقدار آن در خون حدود 01/0 از کل پروتئینهای و تقریبا 5 تا 10 میکروگرم در هر میلی لیترمی باشد . (10) سطح سرمی این هورمون در زنان بالاتر از مردان می باشد . ( 11 ، 10) رسپتورهای ادیپونکتین به دو فرم adipor1 ( درماهیچه اسکلتی ) و2 adipor (در کبد ) دیده می شود که چاقی موجب کاهش بیان2 adipor / adipor1 می شود . ( 13 ، 12 ) یافته ها نشان داده که ادیپونکتین پاسخ بدن به انسولین را تحت الشعاع قرار داده و در موارد مقاومت به انسولین مثل بیماریهای دیابت و چاقی این هورمون کاهش محسوسی دارد .( 14، 13، 2 ) ادیپونکتین با ایجاد پلی بین سلولهای اپوپتوزیز و پروتئین calreticulin روی سطح ماکروفاژها موجب برطرف کردن سلولهای اپوپتوزیز می شود و این یک عمل ضدالتهابی است . ( 15 ) از آنجا که چاقی فاکتور مهمی در بروز ویا تشدید آثار بسیاری از بیماریهای متابولیکی است ، ما در پی این بودیم که بدانیم ایجاد مقاومت به انسولین و کاهش هورمون ادیپونکتین مترشحه از بافت چربی در این خانمها تحت تاثیر چه فاکتوری است ؟ با وجود ارتبا طا تی که بین مقاومت به انسولین و ایجاد تخمدان پلی کیستیک در زنان مطرح شده است ، در مورد این موضوع که آیا این مقاومت مربوط به چاقی بوده و یا مربوط به وجود بیماری تخمدان پلی کیستیک است توافق نظر وجود ندارد . دراین مطالعه بر آن شدیم تا ضمن تعیین میزان مقاومت به انسولین در بیماران تخمدان پلی کیستیک و مقایسه با افراد نرمال ، ارتباط این موضوع با میزان اندکس توده ی بدنی را بسنجیم . 2- 1سندرم تخمدان پلی کیستیک آناتومی و فیزیولوژی و عملکرد دستگاه تناسلی زن دستگاه تناسلی زنانه به طور کلی شامل دو بخش است : بخش بیرونی و بخش درونی تخمدان ها ( ovary ) که جزء بخش درونی دستگاه تناسلی هستند ، به تعداد دو عدد در دو طرف در یک سوم پایینی شکم قرار دارند . عملکرد تخمدان ها تولید و پرورش تخمک است . در هر سیکل ماهیانه به طور متوسط یک تخمک از یک تخمدان آزاد می شود و در فضای شکمی در کنار لوله های فالوپ ( لوله هایی هستند که از طرفین جسم رحم خارج شده و تا کنار هر تخمدان آمده اند ) رها می شوند . این پروسه تخمک گذاری نامیده می شود . هر خانمی که دچار خونریزی ماهیانه شود ، غالبا تخمک گذاری هم دارد و بنابراین قابلیت بارداری هم خواهد داشت . در طول چرخه قاعدگی ، بدن زن برای بارداری احتمالی آماده می شود . این چرخه بوسیله 4 هورمون تنظیم می شود . هورمون تحریک کننده فولیکول ( fsh ) و هورمون لوتئینی ( lh ) که از غده هیپوفیز ترشح می شوند ، باعث بلوغ یک تخمک در یک فولیکول و آزاد شدن آن می شود . تخمک و فولیکول آن ، استروژن و پروژسترون ترشح می کنند که باعث ضخیم شدن مخاط رحم می شوند . اگر یک تخمک بارور شود ، خود را وارد سطوح داخلی رحم می کند و اگر بارور نشود در طول قاعدگی به همراه خون و سلولهای حاصل از مخاط داخلی رحم ، از بدن خارج می شوند . این چرخه حدود 28 روز طول می کشد ، ولی مدت زمان آن ممکن است از ماهی تا ماه دیگر و از زنی به زن دیگر فرق کند . ( danforth )